Προγεννητικός Έλεγχος
Η εγκυμοσύνη είναι μια απόλυτα φυσιολογική κατάσταση γεμάτη όμορφες περιπέτειες για την γυναίκα και το ζευγάρι. Κάθε μέλλουσα μητέρα πρέπει να γνωρίζει πως στην πλειοψηφία των περιπτώσεων γεννιούνται υγιή μωρά χωρίς επιπλοκές και άλλες δυσάρεστες εκπλήξεις. Οι εξετάσεις που πραγματοποιούνται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι ασφαλείς, ανώδυνες και τις περισσότερες φορές μη επεμβατικές. Πρωταρχικό στόχο έχουν να ελαχιστοποιήσουν τις πιθανότητες εμφάνισης κάποιας παθολογικής κατάστασης τόσο για τη μητέρα, όσο και για το έμβρυο. Ακολουθούν αναλυτικά ποιες είναι αυτές οι εξετάσεις και ποια η χρησιμότητά τους.
Τι θεωρείται «προγεννητικός έλεγχος»;
Προγεννητικός έλεγχος ονομάζεται ο έλεγχος που κάνουν οι υποψήφιοι γονείς και οι μητέρες (αιματολογικές, μικροβιολογικές, γενετικές υπερηχογραφικές εξετάσεις). Θεωρείται απαραίτητη προϋπόθεση προκειμένου να αποφευχθούν προβλήματα που θα φέρουν σε κίνδυνο την εγκυμοσύνη, αλλά και τη διαδικασία της σύλληψης.
Πότε γίνεται ο προγεννητικός έλεγχος;
Αφού πήρατε λοιπόν την απόφαση να δημιουργήσετε οικογένεια (ή να μεγαλώσετε αυτή που ήδη έχετε), έχετε κάνει ένα σπουδαίο πρώτο βήμα. Πριν όμως ξεκινήσετε τις προσπάθειες, προετοιμαστείτε κατάλληλα ώστε να έχετε μια όσο το δυνατόν υγιέστερη εγκυμοσύνη .Ένα σημαντικό μέρος του προγεννητικού ελέγχου μπορεί να πραγματοποιηθεί πριν την εγκυμοσύνη. Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης οι εξετάσεις προγεννητικού ελέγχου αφορούν τόσο στην έγκυο όσο και στο έμβρυο.
Ατομικό και οικογενειακό ιατρικό ιστορικό
Κατά την πρώτη επίσκεψη του προγεννητικού ελέγχου, ο ιατρός λαμβάνει το ατομικό και οικογενειακό ιατρικό ιστορικό και των δύο πλευρών, ώστε να προσδιορίσει εάν υπάρχουν παράγοντες κινδύνου κάποιας γενετικής νόσου. Είναι καλό να ανακαλύψετε αν υπάρχει ιστορικό γενετικών, χρωμοσωμικών προβλημάτων ή συγγενών παθήσεων. Κατά τη λήψη του ιστορικού είναι πολύ σημαντικό να δοθούν ειλικρινείς και σαφείς απαντήσεις στις ερωτήσεις του ιατρού.
Εξετάσεις προγεννητικού ελέγχου
Οι σημαντικότερες εξετάσεις προγεννητικού ελέγχου είναι απαραίτητες για την πρόληψη και την ανίχνευση πολλών παθήσεων. Πραγματοποιούνται είτε σε συγκεκριμένο χρονικό σημείο στην διάρκεια της εγκυμοσύνης, είτε περιοδικά. Οι παραπάνω εξετάσεις μπορούν να γίνουν πριν την εγκυμοσύνη αλλά και κατά τη διάρκεια αυτής.
Κατά το πρώτο τρίμηνο κύησης ο προγεννητικός έλεγχος περιλαμβάνει:
- Συνήθεις γυναικολογικές εξετάσεις όπως τεστ ΠΑΠ και καλλιέργεια κολπικού υγρού ώστε να δούμε αν υπάρχει φλεγμονή για να θεραπευτεί πριν την πιθανή εγκυμοσύνη αλλά και ανίχνευση ιών που θα χρειαστούν τον ανάλογο έλεγχο ακόμα και στην εγκυμοσύνη.
- Γενικές εξετάσεις υγείας όπως γενική εξέταση ούρων, γενική εξέταση αίματος, ουρίας, σιδήρου, κ.ά.
- Αιματολογικές εξετάσεις για παθήσεις που σχετίζονται με την εγκυμοσύνη όπως για παράδειγμα εξέταση θυρεοειδούς, ομάδας αίματος – Rhesus και σακχάρου.
- Εξετάσεις για λοιμώξεις που επηρεάζουν την υγεία του εμβρύου όπως για παράδειγμα Ηπατίτιδα B, C, σύφιλη, HIV.
- Απεικονιστικές εξετάσεις για το έμβρυο όπως μαιευτικό υπερηχογράφημα και αυχενική διαφάνεια.
Κατά το δεύτερο τρίμηνο κύησης ο προγεννητικός έλεγχος περιλαμβάνει:
- Επαναληπτικές εξετάσεις του πρώτου τριμήνου κύησης, ανάλογα με τα ευρήματα, όπως γενική αίματος και ούρων.
- Ειδικές αιματολογικές εξετάσεις όπως η καμπύλη σακχάρου.
- Απεικονιστικές εξετάσεις για το έμβρυο όπως μαιευτικό υπερηχογράφημα Β επιπέδου.
Κατά το τρίτο τρίμηνο κύησης ο προγεννητικός έλεγχος περιλαμβάνει:
- Επαναληπτικές εξετάσεις του πρώτου και δεύτερου τριμήνου κύησης, ανάλογα με τα ευρήματα.
- Εξετάσεις για το έμβρυο όπως ο υπερηχογράφημα Doppler, 3D και 4D υπερηχογράφημα, καρδιοτοκογράφημα.
- Επαναληπτικές εξετάσεις για παθήσεις της μητέρας, ανάλογα με τα ευρήματα των εξετάσεων των προηγούμενων τριμήνων κύησης.
Εξετάσεις προγεννητικού ελέγχου στην εγκυμοσύνη
Οι συγκεκριμένες εξετάσεις πραγματοποιούνται κατά την εγκυμοσύνη και στόχος τους είναι να διακρίνουμε έμβρυα που έχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης κάποιου χρωμοσωμιακού συνδρόμου αλλά και να διαγνώσουμε συγγενείς ανωμαλίες του εμβρύου που δεν σχετίζονται με σύνδρομα:
- Έλεγχος 1ου τριμήνου: Περιλαμβάνει Υπερηχογράφημα και μέτρηση στο αίμα της μητέρας των επιπέδων Β΄χοριακής γοναδοτροπίνης και PAPP-A. Αποτελεί σημαντικό έλεγχο κατά τον οποίο μετράται το πάχος της αυχενικής πτυχής του εμβρύου. Γίνεται αναλυτικός έλεγχος της ανατομίας του εμβρύου και ελέγχεται η καρδιά . Στις περιπτώσεις που ο κίνδυνος για τις συχνότερες χρωμοσωμιακές ανωμαλίες είναι αυξημένος θα πρέπει η γυναίκα να προχωρήσει σε επεμβατικό έλεγχο ή μη επεμβατικό. Γίνεται αναλυτικός έλεγχος της ανατομίας του εμβρύου και ελέγχεται η καρδιά .
- Στις περιπτώσεις που ο κίνδυνος για τις συχνότερες χρωμοσωμιακές ανωμαλίες είναι αυξημένος θα πρέπει η γυναίκα να προχωρήσει σε επεμβατικό έλεγχο ή μη επεμβατικό.
- Επεμβατικός έλεγχος: CVS (λήψη τροφοβλάστη ) όπου λαμβάνεται με πολύ λεπτή βελόνα δείγμα από τον πλακούντα και γίνεται κατά την 11η-14η εβδομάδα.
- Α test: Λαμβάνει χώρα 15η εβδομάδα μέχρι 20η , ενώ στην εξέταση αυτή μετράται το επίπεδο συγκεκριμένων ορμονών στο αίμα της μητέρας και από το ύψος των επιπέδων υπολογίζεται η πιθανότητα το έμβρυο να πάσχει από σύνδρομο DOWN.
- Υπερηχογραφικός έλεγχος 2ου τριμήνου :Πραγματοποιείται την 20η -22η εβδομάδα και είναι ένας ενδελεχής και πολύ αξιόπιστος υπέρηχος για την διάγνωση άλλων συγγενών ανωμαλιών του εμβρύου.
Μη επεμβατικός έλεγχος για χρωμοσωμικές ανωμαλίες (NIPT)
Είναι μια αποτελεσματική μέθοδος που αναλύει το εμβρυϊκό DNA που κυκλοφορεί ελεύθερο στην γυναίκα που κυοφορεί και αποτελεί πολύ καλή δοκιμασία για το αν το έμβρυο έχει χαμηλό ή υψηλό κίνδυνο για τρισωμία 21 (σύνδρομο Down). Επίσης, εκτιμά τον κίνδυνο για σύνδρομο Edwards και σύνδρομο Patau. Σε περίπτωση που ο μη επεμβατικός έλεγχος δείξει κάποιο πρόβλημα θα πρέπει η γυναίκα να προβεί σε επεμβατικό έλεγχο.
Η συμβουλή του ιατρού
«Ο Dr, Γαργαροπουλος τονίζει ότι ο προγεννητικός έλεγχος μαζί με την εξατομικευμένη συμβουλευτική, αποτελεί σίγουρα του σημαντικότερο εργαλείο για την πρόληψη παθήσεων που μπορούν να επηρεάσουν την εγκυμοσύνη.»
